केवळ 19 पक्ष एकत्र आल्यास मोदी-शहा यांचा पराभव होऊ शकत नाही. केवळ चर्चेवर चर्चा करणे पुरेसे नाही. ठोस कार्यक्रम आणणे आवश्यक असेल. वर्षानुवर्षे अनेक पक्ष कमकुवत, विखुरलेले आहेत. त्यांना त्यांचे झीज दुरुस्त करण्याची गरज आहे. मोदी-शहा यांच्या हाताची झीज शोधावी लागेल. तरच 2024 मध्ये मोदी लाटेच्या कमी होणाऱ्या परिणामाचा लाभ घेता येईल. अन्यथा, जन आशीर्वाद यात्रा घेऊन, मोदी-शहा टीम जनतेला बडबडून पुढे जाईल, विरोधक तग धरून राहतील. काँग्रेसच्या कार्याध्यक्षा सोनिया गांधी यांनी बोलाविलेल्या विरोधी पक्षांच्या बैठकीनंतर, शिवसेनेच्या मुखपत्र ‘सामना’मध्ये त्याचा प्रभाव आणि तयारीविषयी संपादकीय प्रकाशित करण्यात आले आहे.
संजय राऊत सामना संपादकीय मध्ये लिहितात, “लोकशाही असेल तर चर्चा होईल, पण केवळ ‘चारचा पे चर्चा’ ची गरज नाही तर देशासमोर एक ठोस कार्यक्रम घेण्याची गरज आहे. मोदी सरकारने सध्या आपल्या मंत्र्यांची जन आशीर्वाद ‘यात्रा’ सुरू केली आहे. विरोधी पक्षांना फक्त शिव्या देणे आणि शिव्या देणे त्या यात्रेत केले जात आहे. या जन आशीर्वाद यात्रेमध्ये, निम्मे मंत्री त्यांच्या विचारांनी आणि आचरणामुळे बाहेरचे किंवा उद्धट वाटतात. म्हणजे काल त्यांनी भाजपमध्ये प्रवेश केला आणि मंत्रिपदावर हळद लावून लग्नाच्या वेदीवर चढले. हे बाहेरचे लोक (विशेषत: केंद्रीय मंत्री नारायण राणे यांना टोमणे मारत) भाजपच्या प्रचारासाठी फिरत आहेत आणि वर्षानुवर्षे भाजपाची पालखी घेऊन जाणारे कामगार मूर्खांप्रमाणे त्या ‘जत्रेत’ सहभागी होत आहेत. महाराष्ट्रासह देशभरात असा विनोद चालू असताना विरोधकांना अधिक विचारपूर्वक कार्य करावे लागेल.
‘ठोस कार्यक्रम आवश्यक आहे, विरोधी पक्षांतील झीज दुरुस्ती’
शिवसेनेचे स्पष्ट मत आहे की केवळ विरोधी ऐक्याने मोदी-शहा जोडीला पराभूत करणे कठीण आहे. संपादकीय पुढे असे लिहिले आहे, “19 राजकीय पक्षांच्या एकत्र येण्याने मोदी सरकार हादरून जाईल आणि निघून जाईल, ते भ्रमाखाली असू शकत नाही. कारण या 19 मध्ये असे अनेक पक्ष आहेत ज्यांचे किल्ले उजाड आणि जीर्ण झाले आहेत. या जीर्ण किल्ल्यांची डागडुजी आणि व्यवस्था केल्याशिवाय एकजुटीचा परिणाम आघाडीवर होणार नाही. विरोधकांची एकजूट दाखवताना त्यांची तटबंदी जीर्ण झालेल्या खांबांवर नसावी. ”
‘ममता आणि महाराष्ट्राचे मार्गदर्शन असेल तेव्हा गंतव्यस्थान सापडेल’
पुढे, सामना संपादकीयमध्ये विरोधकांना ममता बॅनर्जी आणि महाराष्ट्राकडून शिकण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे आणि असे म्हटले गेले आहे की या दोन राज्यांनी मोदी-शहा यांचा पराभव कसा करता येईल याचा मार्ग दाखवला आहे. सामनामध्ये लिहिले आहे, “मोदी-शहा पराभूत होऊ शकतात. ममता बॅनर्जींना त्रास देण्यासाठी केंद्र सरकार अजूनही सीबीआय, न्यायालय आणि इतर सर्व एजन्सींचा वापर करत आहे. त्याच्या विरोधात सर्वांनी एकत्र यायला हवे. संगीताच्या प्रमाणाची पाचवी नोंद. मोदी-शहा बंगालमध्ये तंत्र-मंत्र करू शकत नाहीत. त्याचप्रमाणे दोन वर्षांपूर्वी राजभवनाची प्रतिष्ठा पणाला लावूनही महाराष्ट्रात सरकार स्थापन होऊ शकले नाही. महाराष्ट्रात तीन पक्षांचे सरकार चांगले काम करत आहे. संगीताच्या प्रमाणाची पाचवी नोंद. बंगाल आणि महाराष्ट्रात जे घडले ते विरोधकांसाठी मार्गदर्शक आहे.
‘मोदी-शहाचा मंत्र उतरत आहे, हवामान बदलत आहे’
यानंतर, सामना संपादकीयमध्ये संजय राऊत मोदी-शाह जादू आता उतरत असल्याचा दावा करत आहेत. ते लिहितात, “तामिळनाडूत, द्रमुकचे स्टालिन जिंकले, केरळमध्ये डावे जिंकले. आज उत्तर प्रदेश, आसाम वगळता कोणत्या राज्यात भाजपचे सरकार आहे? मध्य प्रदेश, कर्नाटकची सरकारे तोडफोड, तांबे-पितळेची बनलेली आहेत. निवडणूक आयोगाच्या मदतीने बिहारमध्ये कट रचला गेला नसता तर तेजस्वी यादव यांचे पारडे जड झाले असते. राज्यांमध्ये प्रादेशिक पक्षांचा जोर आहे. ओडिशा, आंध्र प्रदेशची सरकारे सध्या ‘जिस्का खाएंगे, ही का गायेंगे’ अशा महान विचारांसह दिल्लीत आहेत.
पण एकूणच देशाचे वातावरण विरोधाकडे वळत आहे. केवळ जनता पक्षाच्या स्थापनेच्या वेळी सत्ताधारी पक्षातून एक जगजीवन राम बाहेर पडला आणि देशाचा दृष्टिकोन बदलला. त्याचप्रमाणे, जगजीवन बाबूंना राष्ट्रहितासाठी धैर्याने उभे राहावे लागेल. भविष्यात ते होईल. ”
‘शेतकऱ्यांकडून लक्ष हटवून तालिबानची भीती दाखवली जात आहे’
मोदी सरकारवर हल्ला चढवत संजय राऊत पुढे लिहितात, “देशात शेतकऱ्यांचा प्रश्न निर्माण झाला आहे, महागाई आहे, बेरोजगारी आहे, सरकार पेगाससचे गांभीर्य समजत नाही. पण कधी तालिबानची भीती निर्माण केली जात आहे तर कधी पाकिस्तानी लोकांची भीती लोकांना भावनांशी खेळण्यासाठी भडकवून खेळली जात आहे. आज तालिबानी अफगाणिस्तानात रक्तपात करत आहेत आणि इथे भाजपचे लोक म्हणतात, ‘हिंदुस्थानात मोदी आहेत, म्हणून तालिबानी नाहीत, भारत माता की जय म्हणा! या सर्व नौटंकींच्या विरोधात सर्वांनी एकत्र येण्याची गरज आहे.
‘विरोधी पक्ष पर्याय देऊ शकतो याची खात्री बाळगावी’
शेवटी, सामना संपादकीयमध्ये असा दावा करण्यात आला आहे की, जर विरोधकांमध्ये ठोस कार्यक्रम आहे आणि योग्य पर्याय देऊ शकला तर लोकांमध्ये आत्मविश्वास निर्माण करण्यात मोदी-शहा जोडी पराभूत होऊ शकते. संजय राऊत लिहितात, “एकत्र येण्याचा अर्थ फक्त लांब कंटाळवाणी चर्चा नाही. लोकांना फक्त पर्याय हवे आहेत. आपल्याकडे असा विश्वास देण्याची क्षमता आहे की सर्व विरोधी पक्षांना तो जनतेला द्यावा लागेल. ‘2024 चे लक्ष्य’ वगैरे ठीक आहे, पण मोदी-शहा प्रमाणेच, स्लीप ऑफ हँडचा काही उपयोग विरोधकांना करावा लागेल. ‘मोदी नामा’ची जादू संपली आहे. म्हणूनच, 2024 चा विजय आणि पराभव हाताच्या झोपेच्या खेळावर अवलंबून असेल. त्याच्या तयारीसाठी, तालीम जोमाने करावी लागेल, अन्यथा लोकांना बेशुद्धीचा मंत्र देऊन सार्वजनिक आशीर्वादाची ‘यात्रा’ पुढे जाईल! “
